Κατόπιν Κοινοβουλευτικής Ερώτησης του βουλευτή ΠΕ Κοζάνης Στάθη Κωνσταντινίδη, για την εφαρμογή στοχευμένων πολιτικών από το Υπουργείο Πολιτισμού στις περιοχές σε απολιγνιτοποίηση, στο πλαίσιο της εφαρμογής της Ρήτρας Δίκαιης Μετάβασης, η Υπουργός κυρία Μενδώνη, τον ενημέρωσε για τα ακόλουθα:
«Το Πρόγραμμα «Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση» 2021-2027, ως ένα νέο και διακριτόΠρόγραμμα του ΕΣΠΑ 2021-2027, αφορά στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, τηνπεριοχή της Μεγαλόπολης, καθώς και τις ονομαζόμενες “Μεταβατικές περιοχές” τουπρογράμματος, ήτοι τις Περιφέρειες Βορείου Αιγαίου, Νοτίου Αιγαίου και Κρήτης.Το Υπουργείο Πολιτισμού, αξιοποιώντας το εν λόγω χρηματοδοτικό πρόγραμμα, καισε αγαστή συνεργασία με την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, κατόπιν της υπ’ αριθμ.3859/10/12/2024 απόφασης έγκρισης της επικαιροποιημένης Στρατηγικής και τουΕπιχειρησιακού Σχεδίου Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης Λιμνών και Ποταμών της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας (ΑΔΑ: Ψ29Η7ΛΨ-ΞΞΕ), προγραμματίζει να υποβάλει προς χρηματοδότηση από το Πρόγραμμα Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΠΔΑΜ) τα ακόλουθα έργα:
- «Αποκατάσταση- ανάδειξη και προβολή του συγκροτήματος της ΡωμαϊκήςΈπαυλης Αμυνταίου», με προϋπολογισμό 2.500.000€ και φορείς υλοποίησης τηΔιεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Φλώρινας.
- «Ανέγερση νέου εκθεσιακού χώρου και λυόμενων υποστηρικτικών εγκαταστάσεωνστο Αμύνταιο Φλώρινας», με προϋπολογισμό 6.000.000€ και φορείς υλοποίησης τηΔιεύθυνση Μελετών και Εκτέλεσης Έργων Μουσείων και Πολιτιστικών Κτιρίων και τηνΕφορεία Αρχαιοτήτων Φλώρινας.
- «Αποκατάσταση- ανάδειξη της βασιλικής και τμημάτων του βυζαντινού κάστρου“Κάλε” – Διαμόρφωση πρόσβασης στην Κοινότητα Πετρών του Δήμου Αμυνταίου», μεπροϋπολογισμό 950.000€ και φορέα υλοποίησης την Εφορεία Αρχαιοτήτων Φλώρινας.
Για τις ανωτέρω Πράξεις αναμένεται, έως το τέλος του 2025, η έκδοση τωνσχετικών Προσκλήσεων από την Ειδική Υπηρεσία Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης,ώστε να υποβληθούν από το Υπουργείο Πολιτισμού οι προτάσεις προς αξιολόγηση καιένταξη.
Επιπροσθέτως, το έργο «Αποκατάσταση του ιστορικού γεφυριού του Πασά» στηνΠΕ Γρεβενών, έχει συμπεριληφθεί -μέσω της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας- ωςονοματισμένο έργο στον Πυλώνα 3 του ΠΔΑΜ. Το εν ανωτέρω έργο, με προϋπολογισμό5.720.000€, περιλαμβάνεται στο ΤΔΕ του έργου με τίτλο «Κοινωνικοοικονομική Μετάβασητης Δυτικής Μακεδονίας», και θα υλοποιηθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού μέσωΠρογραμματικής Σύμβασης Πολιτισμικής Ανάπτυξης με την Περιφέρεια ΔυτικήςΜακεδονίας.
Επίσης, το έργο «Αποκατάσταση- ανάδειξη νότιου διατειχίσματος και Μεντρεσέστην Καστοριά και διαμόρφωση περιβάλλοντος χώρου», εκτιμώμενου προϋπολογισμού4.000.000€, διαθέτει πλήρη ωριμότητα και το Υπουργείο Πολιτισμού, σε συνεργασία μετην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, βρίσκεται σε διαδικασία αναζήτησης χρηματοδοτικούεργαλείου για την υλοποίησή του.
Τέλος, όσον αφορά στο τελευταίο ερώτημα του κ. Βουλευτή, από τον Ιούλιο του2019, το Υπουργείο Πολιτισμού συγκρότησε την Πολιτιστική Χάρτα Ανάπτυξης καιΕυημερίας για κάθε Περιφέρεια της χώρας, δηλαδή, τον οδικό χάρτη για την ανάδειξη τουΠολιτισμού ως στρατηγικού αναπτυξιακού πόρου και ως σημαντικού παράγοντακοινωνικής συνοχής και ευημερίας.
Ειδικότερα, στην περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, το Υπουργείο Πολιτισμού,υλοποιεί, αξιοποιώντας όλα τα χρηματοδοτικά εργαλεία, σειρά έργων, όπως τα ενταγμέναστο ΠΕΠ Δυτική Μακεδονία- ΕΣΠΑ 2021-2027 έργα «Αποκατάσταση και αντισεισμικήπροστασία του Ιερού Ναού Κοιμήσεως Θεοτόκου (Μεγάλη Παναγιά) Σαμαρίνας ΓρεβενώνΒ’ ΦΑΣΗ», με προϋπολογισμό 888.221,22€, το οποίο ολοκληρώθηκε, «Αποκατάσταση καιανάδειξη Ιερού Ναού Αγίου Νικολάου Βλάστης, Κοζάνης», με προϋπολογισμό 500.000€,
«Αποκατάσταση του αρχοντικού Μανούση Δούκα- Τζάτζα» στη Σιάτιστα, μεπροϋπολογισμό 980.000€, «Αποκατάσταση Ι. Μονής Παμμεγίστων Ταξιαρχών, μεπροϋπολογισμό 300.000,00€, «Δίκτυο πολιτιστικών διαδρομών και ψηφιακή ξενάγηση στα
μνημεία της Καστοριάς», με προϋπολογισμό 432.580,00 €, ενώ έχουν υποβληθεί προς ένταξη τα έργα «Αποκατάσταση Ι. Ναού Αγ. Νικολάου Λιβαδερού», 1.135.000,00 €,«Αποκατάσταση και συντήρηση Ι. Ναού Αγ. Αθανασίου Λιβαδερού» 390.550,00 €.
Επιπλέον, με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότηταςυλοποιούνται τα έργα «Αποκατάσταση και ανάδειξη του τεμένους Κουρσούμ στηνΚαστοριά» με προϋπολογισμό 1.000.000€, «Αποκατάσταση Βυζαντινού Ναού Ταξιαρχών
Μητροπόλεως στην Καστοριά και συντήρηση των τοιχογραφιών του» με προϋπολογισμό800.000€ και «Συντήρηση των τοιχογραφιών του Καθολικού της Ι.Μ. ΠαναγίαςΜαυριώτισσας, στα ανατολικό άκρο της χερσονήσου της Καστοριάς» με προϋπολογισμό300.000€. Επιπλέον, είναι σε εξέλιξη το έργο «Πολιτιστική διαδρομή: Πολιτιστική Εγνατία»,προϋπολογισμού 500.000€, που συνδέει μνημεία και τοποθεσίες στα ίχνη της ΑρχαίαςΕγνατίας Οδού και θέσεις πέριξ του άξονα της σύγχρονης Εγνατίας διασχίζοντας τηνΉπειρο, τη Μακεδονία και τη Θράκη. Στην Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης εντάσσονται ωςσταθμοί της διαδρομής ο Άγιος Μηνάς στο Βελβεντό, το Κάστρο στα Σέρβια, το ΑρχοντικόΠούλκως στα Σιάτιστα, το Αρχοντικό Γρηγορίου Βούρκα στην πόλη της Κοζάνης. Τέλος,στην Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη οι διαδικασίες για τηνΠιστοποίηση του Αρχαιολογικού Μουσείου της Αιανής και της Αρχαιολογικής ΣυλλογήςΚοζάνης.
Περαιτέρω, το Υπουργείο Πολιτισμού, στο πλαίσιο της στρατηγικής του γιααναβίωση της παραδοσιακής τέχνης της πέτρας, έχει προχωρήσει, μέσω της από26.3.2025, Προγραμματικής Σύμβασης Πολιτισμικής Ανάπτυξης με την Περιφέρεια ΔυτικήςΜακεδονίας, την Περιφέρεια Πελοποννήσου και το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, τηνανάπτυξη προγράμματος σπουδών και εκπαιδευτικού υλικού για την σύσταση καιλειτουργία επαγγελματικών σχολών μαθητείας στην παραδοσιακή τέχνη της πέτρας, στονΠεντάλοφοΒοΐου Κοζάνης και στα Λαγκάδια Αρκαδίας. Η ίδρυση της Σχολής θααποτελέσει μια δεξαμενή εξειδικευμένου τεχνικού προσωπικού για μείζονα έργα, για τηδιατήρηση της ακεραιότητας και της αυθεντικότητας του πολιτιστικού τοπίου,προσφέροντας προοπτική εργασίας στις τοπικές κοινωνίες και κρατώντας ζωντανές τις παραδόσεις τους.
Είναι σαφές ότι τα έργα του Υπουργείου Πολιτισμού, στην Περιφέρεια ΔυτικήςΜακεδονίας, δίνουν έμφαση στην ανάπτυξη πολιτιστικού προϊόντος υψηλήςπροστιθέμενης αξίας, ενώ, παράλληλα, δημιουργούν πολιτιστικές διαδρομές πουυποστηρίζουν νέα τουριστικά προϊόντα και οι οποίες οδηγούν σε ένα νέο είδος πολιτιστικής επιχειρηματικότητας στενά συνδεδεμένης με τον πολιτισμικό πλούτο της περιοχής και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Η Υπουργός Πολιτισμού
ΛΙΝΑ ΜΕΝΔΩΝΗ»