Η παρούσα πρόσκληση αφορά στη χρηματοδότηση του σχεδιασμού, της ανάπτυξης και της λειτουργίας Ζωντανών Εργαστηρίων (Living Labs) στις περιοχές των Εδαφικών Σχεδίων Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΕΣΔΙΜ) Δυτικής Μακεδονίας.
Στόχος είναι η δημιουργία ανοικτών οικοσυστημάτων με βάση το μοντέλο της Τετραπλής Έλικας Καινοτομίας, όπου η επιστημονική κοινότητα, οι επιχειρήσεις, η δημόσια διοίκηση και η κοινωνία των πολιτών συνεργάζονται στη συνδημιουργία, τον πειραματισμό και την αξιολόγηση καινοτόμων τεχνολογιών, υπηρεσιών, προϊόντων και πολιτικών σε πραγματικές συνθήκες.Στο επίκεντρο της δραστηριότητας των Living Labs βρίσκονται οι τελικοί χρήστες – ωφελούμενοι, οι οποίοι συμμετέχουν ενεργά στη συνδημιουργία, στον πειραματισμό και στην αξιολόγηση νέων τεχνολογιών και των εφαρμογών τους, υπηρεσιών, προϊόντων ή πολιτικών σε πραγματικά περιβάλλοντα.
Μέσω της ανάπτυξης ανοιχτών εργαστηρίων επίδειξης, συμμετοχικού σχεδιασμού και ανατροφοδότησης, τα Living Labs λειτουργούν ως χώροι όπου νέες ιδέες δοκιμάζονται και προσαρμόζονται στις ανάγκες της κοινωνίας. Θα παρέχουν υπηρεσίες έρευνας & ανάπτυξης, δυνατότητες δοκιμής και πιλοτικής εφαρμογής προϊόντων, καθώς και εκπαίδευση, επίδειξη καινοτόμων τεχνολογιών και ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας για τις εξελίξεις σε τομείς όπως οι καθαρές τεχνολογίες, η αγροδιατροφή, η έξυπνη γεωργία, η ψηφιακή αγροτεχνολογία, η δημιουργική οικονομία και οι πολιτιστικές βιομηχανίες. Με τον τρόπο αυτό, ενισχύεται η βιωσιμότητα και ανθεκτικότητα των τοπικών επιχειρήσεων, εντείνεται το ενδιαφέρον διαβίωσης και εργασίας για περισσότερους επιστήμονες αλλά και νεοφυείς επιχειρήσεις και προάγεται η διαμόρφωση πλαισίου συναντίληψης και συνεργειών, κάτι που θα ευνοήσει την ανάπτυξη νέου παραγωγικού μοντέλου στις περιοχές ΕΣΔΙΜ Δυτικής Μακεδονίας.
Το μοντέλο λειτουργίας των Living Labs θα βασίζεται στον σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την υλοποίηση επάλληλων προσκλήσεων υποβολής και δοκιμής λύσεων και εφαρμογών, καλούμενες ως κύκλοι πειραματισμού, με συγκεκριμένη στόχευση και προκαθορισμένο πλαίσιο παρακολούθησης, ελέγχου, και αποτίμησης αποτελεσμάτων. Στους κύκλους πειραματισμού θα καλούνται να συμμετέχουν ως ωφελούμενοι κυρίως νέοι επιστήμονες, αλλά και νεοφυείς και λοιπές επιχειρήσεις. Έτσι, θα δίνεται η ευκαιρία στους ωφελούμενους να πειραματιστούν με περισσότερες λύσεις και δεδομένα προσελκύοντας στις περιοχές των ΕΣΔΙΜ Δυτικής Μακεδονίας, το ενδιαφέρον διαβίωσης και εργασίας για περισσότερους επιστήμονες αλλά και νεοφυείς επιχειρήσεις.
Τα Ζωντανά Εργαστήρια που θα δημιουργηθούν θα είναι άμεσα συνδεόμενα με τις ανάγκες της Ζώνης Καινοτομίας της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας όπως περιγάφονται στο Εγκεκεριμένο Πρόγραμμα ΔΑΜ Θα εστιάσουν, ενδεικτικά, στους κάτωθι τομείς:
-
- Καθαρές Τεχνολογίες – Ενέργεια.
- Αγροδιατροφή και Οίνος.
- Οικονομία Ορεινών Όγκων και Λιμνών.
Οι προτάσεις που θα χρηματοδοτηθούν με την παρούσα Πρόσκληση για την δημιουργία Living Labs, θα ευθυγραμμίζονται πλήρως με τις αρχές του Νέου Ευρωπαϊκού Bauhaus (NEB), προωθώντας τη βιωσιμότητα, την ένταξη και την αισθητική. Με σεβασμό στο περιβάλλον και την κοινωνική δικαιοσύνη, τα εργαστήρια θα σχεδιάζουν καινοτόμες λύσεις που συνδυάζουν λειτουργικότητα, αρμονία με το περιβάλλον και ποιότητα ζωής για τους ανθρώπους.Οι δυνητικοί δικαιούχοι θα εφαρμόσουν στον σχεδιασμό των προτάσεων που θα υποβάλλουν, τις 3 αρχές εργασίας του NEB:
-
- Συμμετοχική διαδικασία
- Διεπιστημονική προσέγγιση
- Συνεργασία σε επάλληλα επίπεδα.
Ομάδες Στόχοι – Ωφελούμενοι της προκηρυσσόμενης Δράσης είναι ενδεικτικά:
-
- Υφιστάμενες και νέες επιχειρήσεις στους τομείς της ενέργειας, έξυπνων πόλεων, τεχνητής νοημοσύνης, της βιοοικονομίας, οινοποιίας, αγροδιατροφής, αλιείας, ψηφιακής τεχνολογίας, Δημιουργικής Οικονομίας και Πολιτιστικής Βιομηχανίας, τουρισμού, υγείας κ.ά.
- Νεοφυείς επιχειρήσεις και τεχνοβλαστοί υψηλής έντασης γνώσης
- Νέοι επιστήμονες και επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται ή επιδιώκουν την είσοδο σε καινοτόμους παραγωγικούς τομείς, αξιοποιώντας τις υποδομές, υπηρεσίες και δίκτυα των Ζωντανών Εργαστηρίων.
- Επιστημονικοί και ερευνητικοί φορείς και Ακαδημαϊκά Ιδρύματα που συνεργάζονται με επιχειρήσεις για την εφαρμογή τεχνολογικών λύσεων και τη διάχυση της καινοτομίας.
- Νέοι και υφιστάμενοι επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στον αγροτικό ή/και αλιευτικό τομέα
Οι προτάσεις που θα υποβληθούν στο πλαίσιο της παρούσας πρόσκλησης δύναται να περιλαμβάνουν δράσεις που αφορούν ενδεικτικά:
-
- Δημιουργία ή αναβάθμιση υποδομών (αφορά αποκλειστικά υποδομές κυριότητας Δημοσίων Φορέων ή μακροχρόνιας παραχώρησης σε αυτούς για χρήση)
- Προμήθεια εξοπλισμού για την ανάπτυξη και λειτουργία του Living Lab
- Η υποδομή (εξοπλισμός/χώροι εγκατάστασης) θα είναι πλήρως προσβάσιμη.
- Δημιουργία μηχανισμού διακυβέρνησης, σχεδιασμού και ανάπτυξης των δράσεων του Ζωντανού Εργαστηρίου.
- Σχεδιασμό και υλοποίηση κύκλων πειραματισμού (experiment cycles) με σαφώς ορισμένα παραδοτέα, μεθοδολογία παρακολούθησης και αξιολόγησης.
- Ενσωμάτωση συμμετοχικών διαδικασιών (ανοιχτά εργαστήρια επίδειξης, workshops με πολίτες, μηχανισμούς ανατροφοδότησης κ.ά).
- Σχέδιο βιωσιμότητας, με σαφές επιχειρησιακό μοντέλο λειτουργίας μετά το πέρας της χρηματοδότησης, περιλαμβανομένων εσόδων από αμοιβόμενες υπηρεσίες.
Παροχή Υπηρεσιών προς Επιχειρήσεις
Η συμμετοχή των επιχειρήσεων στα Ζωντανά Εργαστήρια είναι κεντρική και εξασφαλίζεται μέσω της παροχής συγκεκριμένων υπηρεσιών.
- Κατάλογος Υπηρεσιών:
Κάθε πρόταση θα πρέπει να περιλαμβάνει αναλυτικό κατάλογο παρεχόμενων υπηρεσιών, ενδεικτικά:
-
- εργαστηριακές δοκιμές και πιστοποιήσεις,
- πρόσβαση σε εξοπλισμό και υποδομές,
- τεχνολογική συμβουλευτική, συμβουλευτική αγροτικής και αλιευτικής ανάπτυξης
- δράσεις στοχευμένης εκπαίδευσης/κατάρτισης,
- mentoring για νεοφυείς επιχειρήσεις,
- ανάπτυξη πρωτοτύπων.
Ο κατάλογος υπηρεσιών πρέπει να είναι εκ των προτέρων περιγεγραμμένος, τεκμηριωμένος ως προς την αναγκαιότητα και τη συνάφεια με το αντικείμενο της πρόσκλησης.
- Κοστολόγηση:
Οι υπηρεσίες πρέπει να είναι οριοθετημένες κοστολογικά, με βάση αποδεκτή μεθοδολογία (έρευνα αγοράς, μη δεσμευτικές προσφορές, τιμοκατάλογοι).
Ο κατάλογος θα εγκρίνεται από τη Διαχειριστική Αρχή και θα λειτουργεί ως επίσημο πλαίσιο τιμών.
- Εφαρμογή καθεστώτος de minimis:
Οι επιχειρήσεις θα επιλέγουν υπηρεσίες από τον εγκεκριμένο κατάλογο με προκαθορισμένο κόστος ανά υπηρεσία.
Το αντίστοιχο κόστος θα προσδιορίζεται και θα καταγράφεται ως ισοδύναμο ποσό ενίσχυσης de minimis ανά επιχείρηση, σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2023/2831 ή τον Κανονισμό (ΕΕ) 2022/2472 για τους τομείς της γεωργίας και δασοκομίας και σε αγροτικές περιοχές
- Συμβατότητα με κρατικές ενισχύσεις:
Η παροχή δωρεάν υπηρεσιών είναι δυνατή μόνο στο πλαίσιο πιλοτικών εφαρμογών και υπόκειται εξ ολοκλήρου στο καθεστώς ενισχύσεων ήσσονος σημασίας.
Μετά το αρχικό στάδιο, οι φορείς θα εφαρμόσουν μοντέλο παροχής αμειβόμενων υπηρεσιών, διασφαλίζοντας τη βιωσιμότητα των Living Labs.
Σε ποιους απευθύνεται
- Ερευνητικά Κέντρα του Άρθρου 13Α του Ν. 4310/2014, εκτός της περίπτωσης Β,που να έχουν έδρα ή/και παράρτημα και δραστηριοποιούνται στις περιοχές ΕΣΔΙΜ Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας (περιοχές παρέμβασης του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης)
- Δήμοι, ΟΤΑ Α’ βαθμού των περιοχών ΕΣΔΙΜ Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας
- Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα,που να έχουν έδρα ή/και παράρτημα και δραστηριοποιούνται στις περιοχές ΕΣΔΙΜ Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας (περιοχές παρέμβασης του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης)
- Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας
Περίοδος υποβολής
από 24/10/2025 έως 31/12/2025
Οι προτάσεις υποβάλλονται μέσω του ΟΠΣ στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://logon.ops.gr από την 24/10/2025 ώρα 08:00 έως, αποκλειστικά, την 31/12/2025 και ώρα 15:00,
από τον νόμιμο εκπρόσωπο του Δικαιούχου.
Περιοχή εφαρμογής
Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας
Προϋπολογισμός
€ 7.000.000